Użytkowanie wieczyste

0
34
Rate this post

Użytkowanie wieczyste

Prawo użytkowania wieczystego jest prawem podmiotowym dotyczącym nieruchomości gruntowej, do których należą grunty rolne i grunty nierolnicze. Użytkowanie wieczyste obok prawa własności i praw rzeczowych ograniczonych stanowi jeden z trzech rodzajów prawa rzeczowego. Prawo rzeczowe ma charakter bezwzględny, czyli jest stosowane wobec wszystkich.

Użytkowanie wieczyste polega na udostępnieniu i oddaniu w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej, która jest własnością podmiotów publicznoprawnych, czyli skarbu państwa, województwa, powiatu bądź gminy innym podmiotom, czyli osobom fizycznym, osobom prawnym lub podmiotom publicznoprawnym na czas określony 99 lat w celu ich zagospodarowania i korzystania z nich. Istnieje możliwość, aby czas oddania w użytkowanie wieczyste był krótszy, lecz są to sytuacje wyjątkowe i czas ten określony jest na co najmniej 40 lat. Użytkowanie wieczyste dotyczy głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.

Użytkowanie wieczyste jest pośrednią formą pomiędzy własnością a prawami rzeczowymi ograniczonymi.

Prawa rzeczowe ograniczone zapewniają uprawnionemu tylko ściśle określony zakres uprawnień względem rzeczy. Katalog praw rzeczowych ograniczonych, zwanych niekiedy prawami na rzeczy cudzej, dotyczy wyłącznie użytkowania, służebności, zastawu, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz hipoteki.

Własność to podstawowe prawo rzeczowe, posiadające najszerszy zakres. Własność pozwala właścicielowi na korzystanie i użytkowanie z rzeczy a także na rozporządzanie nią z wyłączeniem innych osób. Zgodnie z tym prawem właściciel w jego ramach może korzystać z maksimum uprawnień względem rzeczy.

Prawo użytkowania wieczystego jest bardziej zbliżone do własności niż do praw rzeczowych ograniczonych.

Prawo użytkowania wieczystego powstaje w wyniku zawarcia umowy w formie aktu notarialnego, potwierdzającego wykonanie określonej czynności prawnej, oraz wpisu do księgi wieczystej. Osoba oddająca w użytkowanie wieczyste pozostaje nadal właścicielem oddanego gruntu a także pobiera z tego tytułu opłatę roczną od nowego użytkownika. Użytkownik posiada prawa zbliżone do właściciela. Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, może swobodnie rozporządzać prawem, czyli sprzedać je, obciążać bądź zapisać w testamencie. Użytkownik wieczysty posiada pełne prawo własności do budynków, które zostały postawione na danym gruncie. Ponadto użytkownikowi wieczystemu przysługuje również prawo do żądania przedłużenia użytkowania wieczystego na kolejne okresy od 40 do 99 lat. Użytkownik może się ubiegać o przedłużenie przed zakończeniem umowy, wyłączając pięć ostatnich lat, licząc za pozytywne rozpatrzenie ze strony właściciela. Przedłużenie umowy użytkowania wieczystego nie wymaga zastosowania procedury przetargowej. Jeśli okres użytkowania wieczystego upłynie a umowa nie zostanie przedłużona, wraz z jej wygaśnięciem wygasają wszystkie obciążenia ustanowione na nieruchomości przez użytkownika wieczystego, w tym hipotek i służebności a także zawartych przez użytkownika wieczystego umów najmu lub dzierżawy. Wraz z wygaśnięciem użytkowania wieczystego wygasa również odrębna własność budynków na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste oraz własność poszczególnych lokali w tych budynkach. Po wygaśnięciu prawa użytkownika wieczystego przysługuje mu wobec właściciela roszczenie o wynagrodzenie za budynki i urządzenia nabyte wraz z gruntem lub wybudowane na tym gruncie przez użytkownika. Istnieje zaledwie kilka ograniczeń użytkownika wieczystego. Właściciel lub właściwy organ reprezentujący właściciela może odmówić przedłużenia użytkowania wieczystego tylko wyjątkowo, wyłącznie ze względu na ważny interes społeczny. Innym ograniczeniem użytkowania wieczystego jest możliwość rozwiązania umowy, jeśli użytkownik wieczysty korzysta z gruntu w sposób sprzeczny z tym, co zawarte zostało w umowie.

Na użytkowniku wieczystym ciąży uiszczenie pewnych opłat. Zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami, pierwszą opłatę stanowi równowartość od 15% do 25 % ceny nieruchomości wybudowanej na gruncie. Wartość tego ułamka ustala właściciel nieruchomości według swojej woli. Opłatę tą użytkownik musi uiścić najpóźniej do dnia zawarcia umowy notarialnej i jest ona jednorazowa. Oprócz tej opłaty użytkownik jest w obowiązku uiszczać opłaty roczne w kolejnych latach użytkowania. Opłaty te zdefiniowane zostały ustawowo i wynoszą od 0,3% do 3% ceny nieruchomości. Cena opłaty określana jest w zależności od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie. Termin płatności opłat rocznych upływa z końcem marca każdego roku. Jeśli wartość nieruchomości w ciągu roku ulegnie zmianie, przepisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami dopuszczają aktualizację opłat rocznych jednak nie częściej niż raz w roku.

Podsumowując, można określić cztery główne cechy charakteryzujące prawo użytkowania wieczystego:

Prawo użytkowania wieczystego jest ograniczone w czasie i wygasa po upływie okresu, jakie został ustanowiony w umowie, o ile wcześniej nie nastąpi jego przedłużenie.

Z prawem użytkowania wieczystego wiąże się obowiązek uiszczenia pierwszej opłaty oraz opłat rocznych, których wysokość może ulegać zmianie w zależności od celu, na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie.

Użytkownik wieczysty posiada pewne ograniczenia:

– użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu oddanego mu w użytkowanie wieczyste jedynie w sposób, który jest zawarty w umowie

– użytkownik wieczysty zobowiązany jest do zagospodarowania gruntu oddanego mu w użytkowanie wieczyste w określonym w umowie terminie pod rygorem utraty swojego prawa

Aby dokonać skutecznego prawnie przeniesienia prawa użytkownika na inną osobę konieczne jest dokonanie przez aktualnego użytkownika wieczystego wpisu w księdze wieczystej nieruchomości

Prawo użytkowania wieczystego zostało wprowadzone 14 lipca 1961 roku Ustawą o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Aż do roku 1989 użytkowanie wieczyste było praktycznie jedyna możliwością nabycia gruntów państwowych w miastach. 29 lipca 2005 roku została wprowadzona Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Z zasadami tej ustawy nie zgadzają się samorządy terytorialne, w szczególności gminy, którym poprzez przekształcenie tego prawa odbierane jest prawo własności nieruchomości.